KỸ THUẬT CHĂN NUÔI TRÂU BÒ

KỸ THUẬT CHĂN NUÔI TRÂU BÒ

(Phần 1: Giống và Chuồng Trại)

     I.      GIỐNG TRÂU BÒ:

1.      Trâu Việt Nam

Trâu Việt Nam thuộc nhóm trâu đầm lầy, có ngoại hình vạm vỡ, đầu hơi bé; trán và sống mũi thẳng, có con hơi võng; tai mọc ngang, hay ve vẫy, sừng dài, dẹt, hình cánh cung, hướng về phía sau và hơi vểnh lên trên.

Trâu Việt Nam, cổ con đực to tròn, con cái nhỏ và hẹp, không có yếm. U vai không có. Lưng thẳng, mông xuôi, ngực nở, đuôi dài đến khoeo, tận cùng có chòm lông. Đa số có lông da màu đen xám; dưới hầu và trước ức có khoang lông màu trắng. Có một số trâu (5-10 %) có lông da màu trắng (trâu bạc).

Tầm vóc trâu khá lớn, khối lượng sơ sinh 28-30 kg, trưởng thành 400 - 450 kg đối với con cái, 450-500 kg đối với con đực., trâu cái đẻ 3 năm 2 lứa.

Trâu Việt Nam có khả năng lao tác tốt, kể cả ở những chân đất hay lầy thụt. Chịu đựng kham khổ rất tốt, khả năng chống bệnh tật cao, thích nghi tốt được với khí hậu nóng ẩm.

1.      Bò Vàng Việt Nam

Bò nội ở nước ta được phân bố rộng và thường được gọi theo tên địa phương như bò Thanh Hoá, bò Nghệ An, bò Lạng Sơn, bò Phú Yên.  Bò nội thường có sắc lông màu vàng, vàng nhạt hoặc vàng cánh dán và không có thiên hướng sản xuất rõ rệt.

  Ngoại hình bò Vàng cân xứng, đầu con cái đầu thanh, sừng ngắn; con đực đầu to, sừng dài chĩa về phía trước; mạch máu và gân mặt nổi rõ. Mắt tinh, lanh lợi. Cổ con cái thanh, cổ con đực to, lông thường đen. Yếm kéo dài từ hầu đến xương ức. Da có nhiều nếp nhăn. U vai con đực cao, con cái không có. Lưng và hông thẳng, hơi rộng. Bắp thịt nở nang. Mông hơi xuôi, hẹp và ngắn. Ngực phát triển tốt, sâu nhưng hơi lép. Bụng to, tròn nhưng không sệ. Bốn chân thanh, cứng cáp, 2 chân trước thẳng, 2 chân sau đi thường chạm khoeo.

Bò nội có nhược điểm là tầm vóc nhỏ, khối lượng sơ sinh 14 - 15 kg, lúc trưởng thành con cái nặng 160 - 200 kg, con đực nặng 250 - 280 kg. Tuổi phối giống lần đầu vào khoảng 20 - 24 tháng. Khả năng cho sữa thấp, khoảng 2kg/ngày trong thời gian 4 - 5 tháng (chỉ đủ cho con bú). Bò Vàng có khả năng làm việc dẻo dai ở những chân đất nhẹ, có tốc độ đi khá nhanh.

Bò Vàng có ưu điểm nổi bật là chịu đựng kham khổ tốt, có khả năng chống bệnh tật cao, thích nghi với nhiều vùng khí hậu trong nước.

1.      Bò Lai Sin

Bò Lai Sin là kết quả lai tạo giữa bò Red Sindhi hoặc bò Sahiwal với bò Vàng Việt Nam. Ngoại hình của bò Lai Sin trung gian giữa bò Sin và bò Vàng VN. Đầu hẹp, trán gồ, tai to cụp xuống. Rốn và yếm rất phát triển, yếm kéo dài từ hầu đến rốn,  nhiều nếp nhăn. U vai nổi rõ. Âm hộ có nhiều nếp nhăn. Lưng ngắn, ngực sâu, mông dốc. Bầu vú khá phát triển. Đuôi dài, chót đuôi thường không có xương. Màu lông thường là vàng hoặc sẫm, một số ít con có vá trắng.

Thể vóc lớn hơn bò Vàng, khối lượng sơ sinh 17 - 19 kg, trưởng thành 250 - 350 kg đối với con cái, 400 - 450 kg đối với con đực. Có thể phối giống lần đầu lúc 18 - 24 tháng tuổi. Khoảng cách lứa đẻ khoảng 15 tháng. Năng suất sữa khoảng 1200 -1400kg /240 - 270 ngày. Có thể dùng làm cái nền để lai với bò sữa tạo ra các con lai cho sữa tốt. Có thể dùng làm cái nền để lai với bò đực chuyên dụng thịt tạo con lai hướng thịt.

II.NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN VỀ CHUỒNG TRÂU BÒ:

1.      Vị trí xây dựng chuồng trâu bò

Khi chọn vị trí xây dựng chuồng cần xem xét cẩn thận những yếu tố sau đây:

Có đủ nguồn nước chất lượng tốt cho trâu bò uống và vệ sinh chuồng trại.

Nền đất phải cao ráo, chắc chắn, mực nước ngầm phải thấp hơn chỗ thấp nhất của nền chuồng.

Cần biết hướng gió tự nhiên để định hướng chuồng và bố trí chuồng nuôi sao cho thông thoáng tự nhiên và hợp vệ sinh chung.

1.      Các kiểu bố trí chuồng nuôi

Trong điều kiện chăn nuôi trâu, bò nông hộ quy mô nhỏ, kiểu chuồng nuôi có thể thay đổi tuỳ theo điều kiện (số lượng, diện tích đất, điều kiện thời tiết - khí hậu, vốn đầu tư…). Chuồng có thể làm rất đơn giản. Tuy nhiên, cần đảm bảo được những nguyên tắc cơ bản về xây dựng và vệ sinh chuồng nuôi.

Hệ thống vệ sinh và xử lý chất thải

Chuồng trâu, bò đơn giản quy mô nhỏ

Hệ thống xử lý chất thải phải được thiết kế cẩn thận ngay từ đầu để tránh ô nhiễm môi trường vì lượng phân, nước tiểu, nước rửa chuồng hàng ngày thải ra rất lớn. Trước hết cần có hệ thống cống rãnh thoát nước để cho nước bẩn chảy thoát khỏi nền chuồng. Rãnh thoát nước bẩn làm dọc theo chuồng và tập trung vào hố chứa.

Trong điều kiện chăn nuôi nông hộ quy mô nhỏ cần bố trí hố ủ phân phù hợp để tận dụng toàn bộ phân và cỏ ăn thừa cũng như chất độn đưa vào hố ủ phân nhằm tăng khối lượng phân bón ruộng, tăng thu nhập cho người chăn nuôi, nhưng vẫn đảm bảo vệ sinh.