Hỏi Đáp Về Bệnh Trâu Bò (Phần 2)

HỎI ĐÁP VỀ BỆNH TRÂU BÒ (Phần 2)

6.      Bệnh sán lá gan, nguyên nhân và cách điều trị?

Bệnh sán lá gan là một bệnh gây ra do loài sán lá Fasciola gigantica, Fasciola hepatica sống ký sinh ở gan, túi mật và ống dẫn mật của trâu bò. Bệnh phổ biến khắp nơi trên thế giới, ở Việt nam, theo Lương Tố Thu, tỷ lệ bò sữa nhiễm rất cao, từ 50-68%. Ở các trại chăn nuôi bò sữa tập trung tỉ lệ nhiễm sán lá gan khoảng 28-30%.

Thể cấp tính có thể làm gia súc chết.

Thể mãn tính gia súc gày ốm, sản lượng sữa giảm 15-25%. Gày yếu, thiếu máu, lông da khô. Thủy thũng nhẹ ở mí mắt, hầu cổ. Bò chửa có thể sảy thai. Bò kén ăn, hay ỉa chảy mãn tính.

            Để có thể phòng bệnh sán lá gan một cách hữu hiệu chúng ta cần phải biết về vòng đời chúng trong và ngoài cơ thể vật chủ. Sán lá gan trưởng thành sống trong các ống dẫn mật và túi mật của gan đồng thời đẻ trứng ở đó. Trứng theo ống dẫn mật về ruột rồi thải ra ngoài theo phân. Nếu gặp điều kiện môi trường thuận lợi như nước, nhiệt độ thích hợp thì trứng nở thành mao ấu, mao ấu di chuyển trong nước và tìm chui vào một loài ốc có tên là Zimnea Limosa để sống nhờ. Trong cơ thể của ốc thì mao ấu phát triển thành bào ấu rồi vĩ ấu và chui ra ngoài tự nhiên. Vĩ ấu rụng đuôi và biến thành ấu trùng cảm nhiễm (kén) bám vào cây cỏ. Bò ăn cỏ có mang ấu trùng cảm nhiễm sẽ bị nhiễm sán lá gan. Chính vì thế để phòng bệnh sán lá gan trên trâu bò chung ta phải áp dụng biện pháp tổng hợp như sau:

·        Trên cơ thể gia súc: Ở vùng có nhiễm sán lá gan thì chúng ta có thể dùng thuốc xổ định kỳ 3 tháng một lần. Kiểm tra phân để phát hiện sán lá gan ở những đàn gia súc mới nhập về nuôi.

·   Môi trường ngoài:

- Chuồng trại: Khai thông mương rãnh để thoát chất thải vào nơi quy định, kết hợp với ủ phân để diệt trứng sán.

- Đồng cỏ: Dùng biện pháp chăn thả luân phiên hoặc cắt cỏ phơi khô cho bò ăn.

- Diệt ký chủ trung gian: Khai thông mương rãnh thoát nước trên các bãi chăn thả. Dùng hóa chất như: CaO, CuSO4, N-trityl morpholine phun vào cỏ mọc dưới nước để diệt các loài ốc nhằm tránh truyền lan mầm bệnh. Trên đồng ruộng có thể kết hợp với nuôi vịt để diệt ốc (biện pháp sinh học).

Những loại thuốc có thể sử dụng để trị sán lá gan:

- Dertil-B (miclopholen): cho uống với liều sử dụng cho bò là 6-7mg/kg thể trọng và cho trâu là 8-9 mg/kg thể trọng. Thuốc có dạng viên (500 mg/viên), hiện nay đang được sử dụng phổ biến ở các địa phương. Bà con có thể tìm mua tại các quầy thuốc thú y trong vùng.

- Fasciranida cho uống với liều chỉ định chung cho trâu bò là 5-6 mg/kg thể trọng.

Dovenix:

- Dạng viên: cho uống với liều 12-15mg/1kg trọng lượng cơ thể bò

- Dạng chích: dung dịch 30% với liều 1.5 ml/1kg trọng lượng

Oxymisole: cho uống với liều 1g/30 kg trọng lượng

Rafoxanid (2,5%): liều dùng 10 mg/1 kg trọng lượng

Albendazole:  liều dùng 7,5 mg/1 kg trọng lượng

Filikan: liều dùng 300 - 400mg/1 kg trọng lượng

 7.      Bê có biểu hiện ho về ban đêm, gầy yếu, rụng lông, có chất nhầy chảy ra từ mũi giống mủ, không sốt. Đó là bệnh gì?

            Với triệu chứng như mô tả thì có thể là bê bị nhiễm giun phổi do Distyocaulus sống ký sinh ở phế quản và khí quản của bê. Có hai loài gây bệnh là Distiocaulus viviparus vàDistiocaulus filaria. Các thực nghiệm đã chứng minh được rằng tỷ lệ nhiễm giun phổi ở bê cao hơn bò trưởng thành và bê ở giai đoạn 7-12 tháng tuổi có nguy cơ nhiễm bệnh cao nhất. Bê bị nhiễm giun phổi thường kế phát viêm phổi nhiễm khuẩn đồng thời tạo điều kiện cho những bệnh truyền nhiễm khác phát triển. Chúng ta có thể sử dụng một trong những loại hoá dược sau đây điều trị:

- Levaject (7,5%): 1ml/10kg thể trọng chích bắp cổ.

- Tetramysol: dạng bột của Hungary, cho uống với liều 10-15mg/kg thể trọng đạt hiệu quả 100%

- Varmizol (Levamizol chlohydrat). Đây là loại thuốc tiêm của Cuba có hàm lượng 65mg/1ml. Liều dùng 1ml/10kg thể trọng.

- Ripercol (Levamizol hydrochloride): đây là dạng thuốc tiêm của Úc sản xuất. Liều dùng như sau:

Bê có trọng lượng khoảng 45kg: 4ml

Bê có trọng lượng khoảng 90kg: 8ml

Bò có trọng lượng từ 270kg trở lên dùng liều 24ml

Thông thường cứ 3 tháng người ta dùng thuốc xổ lãi lặp lại một lần, lần đầu tiên khi bê được 2 tháng tuổi.

 8.      Bê con tiêu chảy nặng có máu và lợn cợn chất nhày, là bệnh gì, điều trị như thế nào?

        Có thể là bê bị bệnh cầu trùng (coccidiosis). Bệnh này do một loại đơn bào kí sinh trong niêm mạc đường tiêu hoá- họ Eimeria. Bệnh xảy ra ở bê từ 2-3 tuần đến 6 tháng tuổi.

Ở thể cấp tính con vật có thể ỉa mỗi ngày từ 5-10 lần. Mỗi lần ỉa con vật cong lưng để rặn nhưng phân ra rất ít, trong phân thường có những chất lầy nhầy của màng ruột và máu nên người ta còn gọi là “bệnh lỵ đỏ” ở bê nghé non. Theo khảo sát của chúng tôi, tỷ lệ nhiễm cầu trùng trên bê và bò tơ khá cao.

Điều trị:

- Furazolidon hoặc Nitrofuran: liều dùng 0,03g/kg thể trọng. Pha nước hoặc trộn vào sữa cho uống. Dùng liên tục trong 4 ngày liền.

- Sulfaguinoxaline; Sulfamethazin hoặc Sulfadimezin: liều dùng 50-60mg/kg thể trọng. Có thể trộn vào sữa, nước cho uống hoặc trộn vào thức ăn để cho bê ăn. Dùng liên tục 4-5 ngày liền.

- Amprolium: 0,01g/kg thể trọng, cho uống. Dùng liên tục 4 ngày liền.

- Prymethamin: liều dùng  0,2 mg/kg thể trọng. Có thể pha vào sữa hoặc nước cho bê uống. Dùng liên tục trong 2 ngày.

- Quinacrine: 1-2 g/100kg trọng lượng, uống 2 lần/ngày trong 3 ngày liên tục.

Lưu ý: Trong quá trình điều trị cần phải kếùt hợp với kháng sinh chống viêm ruột (oxyteracyclin hoặc chloramphenicol) đồng thời dùng Vitamin K để hạn chế xuất huyết ruột trong trường hợp bệnh nặng.

 9. Bò bị nhiều con ve bám trên da, sử dụng Dipterex không hết, làm thế nào để diệt được?

    Thông thường thì ta có thể phun hoặc tắm bằng dung dịch Dipterex để diệt ve cho bò. Theo những tài liệu trước đây thì liều lượng khuyến cáo sử dụng là 0,5 - 1% nhưng trải qua một thời gian dài sử dụng đã tạo ra những thế hệ ve có sức đề kháng với Dipterex. Vì vậy chúng ta cần phải tăng nồng độ của Dipterex lêân ở mức 2 - 3% để phun cho bò. Thường thì chúng ta có thể dùng bình phun thuốc sâu để chứa dung dịch Dipterex và phun khắp mình cho bò. Hiện nay trên thị trường có bán loại Dipterex dạng tinh thể màu trắng của Trung quốc với giá từ 25000 - 30000 đồng 1kg.

            Ngoài ra còn có một số hóa dược sau đây bà con có thể tìm mua tại các quầy thuốc thú y và sử dụng theo hướng dẫn trên nhãn thuốc:

Neguvon: liềi 1,25-2,5gam pha trong 1lit nước để phun.

Bayticol: liều dùng 10ml cho 15-20 lít nước để phun. Thuốc do công ty Bayer sản xuất.

Asuntol: dùng liều 10mg cho 10 lít nước để phun. Thuốc sau khi pha có thể sử dụng trong vòng 12 tháng. Thuốc do công ty Bayer sản xuất.

Lưu ý:

* Tránh phun thuốc trực tiếp vào mắt, vào thức ăn. Tốt nhất là rọ mõm hoặc cột ngắn dây lại sau khi khô lông thì thả ra nhằm tránh bò liếm có thể gây ngộ độc. Nếu có nhiều bò thì chúng ta nên xây bể để tắm ve cho bò sẽ đem lại hiệu quả cao hơn.

* Nên tắm chải cho bò thật sạch trước khi phun thuốc.

* Sau khi phun thuốc diệt ve trên cơ thể bò chúng ta nhốt bò 1-2 giờ. Sau đó thả bò ra và phun thuốc khắp nền, vách chuồng để diệt những con ve còn sống sót. Nếu có điều kiện thì chúng ta áp dụng biện pháp kết hợp diệt ve trên bãi chăn.

* Trong trường hợp xử dụng nếu bò có biểu hiện ngộ độc thì chúng ta có thể sử dụng Atropin để giải độc.

* Tùy tình hình nhiễm ve mà chúng ta có thể dùng thuốc định kỳ một tuần một lần, hai tuần một lần hoặc một tháng một lần.

Invermectin, Doramectin: 0,1–0.3mg/kg, tiêm bắp hoặc dưới da. Đây là loại thuốc mới, có thể có tác dụng trên ve và các loại giun tròn, sử dụng định kỳ 3 tháng một lần.

 10.  Bò bị nấm ở quanh mắt, lan rộng ra thành từng đám. Cách điều trị?

    Bệnh nấm khá phổ biến trên bò. Bò nỗi những mụn xù xì xung quanh mép, mắt, tai và những vùng da mỏng. Mụn này có phủ vẩy vàng xám hoặc nâu sẫm, cạy lớp vẩy ra nhìn thấy bên trong sần sùi và đỏ. Bò có biểu hiện ngứa và những mụn này lan rộng dần. Ở bò thường gặp những loại nấm ký sinh và gây bệnh như sau:

- Trichophiton verrucosum

- Trichoporum beigelii

- Candida famata, Candida glabrata

- Aspergillus fumigatus, Aspergillus nidulans, Aspergillus terrius

Các khuẩn ty và bào tử nấm xâm nhập vào da lông thông qua các vết thương trên da và tạo ra các ổ nấm sần sùi và gây rụng lông. Bò thường có biểu hiện ngứa như ghẻ gây rụng lông, gầy còm suy nhược. Chúng ta có thể dùng một trong những phác đồ sau để điều trị:

* Dùng dung dịch A.S.A hoặc A.S.I đã pha sẵn để bôi vào những vùng da bị nhiễm nấm

* Dùng thuốc mỡ Nystatin 5% để bôi lên vùng da bị nhiễm.

     Những loại thuốc này có bán rộng rãi tại các quầy thuốc nhân y hoặc ở các Bệnh viện hoặc Trung tâm chuyên điều trị bệnh da liễu.

     Ngoài ra chúng ta còn có thể sử dụng dung dịch Dipterex và xanh Methylen theo tỷ lệ 2 phần Dipterex, 98 phần xanh methylen để điều trị  cũng đem lại kết quả rất tốt.

Lưu ý:

* Trước khi bôi thuốc cần phải cắt sạch lông vùng bị nấm.

* Cần phải bôi thuốc trên diện tích rộng hơn so với diện tích bị nhiễm nấm trên da.

* Đối với dung dịch Dipterex và xanh Methylen chúng ta có thể dùng bình xịt nhỏ (bình mà người ta thường dùng để xịt cho các loại cây kiểng) để bơm xịt thuốc rất có hiệu quả.

* Nếu bò có biểu hiện nhiễm trùng tại những vùng bị nấm thì chúng ta cần phải điều trị bằng kháng sinh đồng thời kết hợp với Vitamin A để giúp vết thương chóng lành.