KỸ THUẬT VỖ BÉO BÒ THỊT

KỸ THUẬT VỖ BÉO BÒ THỊT

Vỗ béo bò trước khi bán thịt rất quan trọng, làm tăng hiệu quả chăn nuôi do tăng khối lượng và chất lượng thịt. Sử dụng nguồn thức ăn là phế phụ phẩm nông nghiệp để vỗ béo bò trên cơ sở có bổ sung khẩu phần ăn (thức ăn tinh). Tuy nhiên cho đến nay tỷ trọng về số lượng bò vỗ béo trước khi bán thịt so với tổng đàn bò vẫn còn chiếm một tỷ lệ thấp.

          Nguồn thịt bò cung cấp cho nhu cầu của thị trường hiện nay chủ yếu là những bò loại thải có thể trạng yếu. Vì thế những bò đem giết thịt có tỷ lệ thịt xẻ thấp, chất lượng thịt kém.

Trước tình hình nhu cầu về thịt ngày càng tăng của xã hội thì việc chăm sóc, vỗ béo đàn bò thịt, chủ yếu là bò già không còn khả năng sinh sản; bê và bò đực không còn sức kéo là điều cần thiết tạo nguồn thu nhập lớn đối với hộ chăn nuôi. Tận dụng nguồn thức ăn sẵn có tại địa phương, việc sử dụng phế phụ phẩm để vỗ béo bò trước khi giết thịt trong thời gian 60-90 ngày để tăng sản lượng thịt và tăng thu nhập cho người chăn nuôi là một yêu cầu được đặt ra. Đây là một nguồn thu nhập lớn đối với các hộ chăn nuôi, Nếu phát huy tốt thì đây sẽ là hướng làm ăn mới trong phát triển kinh tế cho các hộ dân, tạo công ăn việc làm vì trong điều kiện không có đồng cỏ để chăn thả thì việc nuôi nhốt và bổ sung thức ăn tinh là hợp lý và đem lại hiệu quả cao. Vì vậy Chúng tôi xin giới thiệu kỹ thuật vỗ béo bò trước khi giết thịt như sau:

Để vỗ béo bò có hiệu quả bà con phải thực hiện đúng và đầy đủ các yếu tố kỹ thuật, từ việc chọn bò đưa vào vỗ béo, đảm bảo thức ăn có chất lượng đến chăm sóc nuôi dưỡng.

1.     Chọn bò vỗ béo.

Chọn bò đưa vào vỗ béo là yếu tố quan trọng hàng đầu, nếu chọn đúng bò đưa vào vỗ béo. Bò sẽ nhanh tăng trọng hiệu quả kinh tế thu được cao hơn. Khi chọn bò đưa vào vỗ béo bà con lưu ý những điểm sau:

Tốt nhất nên chọn bò lai thì tốc độ tăng trọng sẽ nhanh hơn nhiều so với bò giống địa phương. Ngoài ra khi vỗ béo giữa hai nhóm bò béo và bò gầy. Bà con vỗ béo cho bò gầy thì khả năng tăng trọng sẽ cao hơn. Vì vậy với cùng một khoản tiền khi mua bò về vỗ béo bà con nên chọn bò gầy để tăng hiệu quả kinh tế cao nhất.

Khi chọn giống nên chọn con trường mình, mình dài, mông vai càng nở thì vỗ béo sẽ nhanh, về độ tuổi nên chọn bò đủ 24 tháng tuổi, bắt đầu thay 2 răng đưa bò vào vỗ béo thì phẩm chất thịt sẽ tốt nhất. Đối với bò già, bò loại thải bà con cũng đưa vào vỗ béo để trước khi giết thịt đạt năng suất và chất lượng thịt tốt hơn. Đối với bò sinh trưởng bà con không nên nuôi kéo dài, tốt nhất là kết thúc nuôi vỗ béo vào khoảng 26 tháng tuổi để đạt hiệu quả cao nhất.

Chọn những con không mắc bệnh đặc biệt là những con bị bệnh về đường tiêu hóa, bệnh ký sinh trùng. Đối với những con bò bị bệnh về đường tiêu hóa và ký sinh trùng, trước khi đưa bò vào vỗ béo cần điều trị triệt để.

2.     Chăm sóc nuôi dưỡng.

Chăm sóc nuôi dưỡng là yếu tố kỹ thuật rất quan trọng khi vỗ béo bò. Tuy thời gian vỗ béo chỉ kéo dài khoảng 2 tháng nhưng nó ảnh hưởng rất lớn đến tăng trọng của bò. Chăm sóc nuôi dưỡng bò vỗ béo chủ yếu là cách chọn lựa thức ăn và cho bò ăn. Thức ăn chủ yếu khi vỗ béo bò là cỏ nhưng nếu chỉ cho bò ăn mình cỏ thì bò chậm lớn vì vậy cần phải bổ sung thức ăn tinh.

Công thức phối trộn thức ăn cho bò vỗ béo:

1	Bột sắn (ngô)	20-25kg
2	Cám gạo	40-45kg
3	Thóc nghiền	25kg
4	Bột cá (cám đậm đặc)	6kg
5	Ure (phân đạm)	2kg
6	Muối ăn	1kg
7	Sản phẩm “Vỗ béo bò Max.2000”	1kg
8	Tổng	100kg

Cách thức trộn nguyên liệu: trộn các loại nguyên liệu 4,5,6,7 thành hỗn hợp A. Trộn nguyên liệu 1,2,3 thành hỗn hợp B. Trộn đều hỗn hợp A và B, việc trộn đều các nguyên liệu giúp bò hấp thu dinh dưỡng một cách tối ưu. Thức ăn sau khi trộn đều bà con cho vào bao nilon buộc kín cho bò ăn dần.

Lưu ý: khi trộn thức ăn tinh cho bò bà con cần lưu ý: các loại nguyên liệu phải đảm bảo chất lượng không bị ẩm mốc. Mỗi lần trộn thức ăn cần trộn vừa đủ cho bò ăn từ 7-10 ngày. Bảo quản thức ăn nơi khô ráo, thoáng mát.

Nếu phối trộn như trên thì trong 1kg thức ăn có từ 2700-2900kcal/kg, protein chiếm từ 15-17% đảm bảo đủ dinh dưỡng làm thức ăn vỗ béo bò.

Đặc biệt trong thức ăn phối trộn có 2% đạm ure, có rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh việc bổ sung đạm ure trong thức ăn cho bò mang lại hiệu quả cao. Do trong dạ cỏ bò có một hệ vi sinh vật, hệ vi sinh vật này có khả năng chuyển hóa các thức ăn xơ thô (cỏ, rơm rạ...) thành protein và nguyên liệu cho quá trình tổng hợp đó có NH3, Ure khi vào dạ cỏ sẽ phân giải ra NH3, khi hệ vi sinh vật trong dạ cỏ sinh trưởng phát triển và chết đi, đi tới ruột non sẽ là nguồn protein cho bò.

Việc bổ sung thêm sản phẩm “Vỗ béo bò – Max.2000” sẽ cung cấp đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất thiết yếu cho sự sinh trưởng phát triển của bò cũng như nâng cao phẩm chất thịt (tăng độ nạc, tạo mầu thịt đẹp), ngoài ra việc bổ sung đầy đủ và cân đối các yếu tố vi lượng sẽ làm tăng tính ngon miệng khi ăn, hạn chế các dịch bệnh về da, lông, móng... do thiếu chất gây nên.

* Tác dụng của các yếu tố vi lượng:

- Thiếu hụt hoặc mất cân đối Ca, P ảnh hưởng xấu đến sựphát triển bộ xương. 

- Thiếu Mn (mangan) ảnh hưởng xấu đến sự phát triển khớp xương, súc vật yếu chân, đi lại khó khăn.

- Thiếu Zn (kẽm) ảnh hưởng xấu đến sự phát triển lớp tế bào niêm mạc da, gây bệnh sừng hóa trên da (parakeratosis), giảm hoạt lực tinh trùng, giảm sức đề kháng bệnh.

- Thiếu Se (selenium) ảnh hưởng xấu đến sự phát triển cơ, thiếu Se gây ra nội tạng tiết dịch, hoại tử thoái hóa cơ, còn gọi là bệnh trắng cơ.

- Thiếu Fe (sắt), Cu (đồng) và Co (cobalt) ảnh hưởng xấu đến sự tạo máu, sựtổng hợp hemoglobin, làm cho vật nuôi thiếu máu; thiếu myoglobin, thịt nạc thiếu sắc tố đỏ, bạc màu, chất lượng kém.

- Thiếu I (iod) ảnh hưởng xấu đến sự phát triển tuyến giáp và sựtổng hợp kích tố thyroxin. Nếu thiếu iod lâu ngày sẽ đưa đến sinh trưởng chậm, vật nuôi bị trụi lông, bướu cổ, sức đề kháng bệnh giảm sút, năng suất sinh trưởng, đẻ trứng cũng như tiết sữa giảm sút

* Tác dụng của các Vitamin

-  Vitamin A: Vai trò thứ nhất là chúng tham gia vào chức năng thị giác, nếu thiếu lâu dài và trầm trọng có thể làm cho súc vật bị đui mù.

Vai trò thứ hai là tham gia vào thành phần và chức năng bảo vệ của các biểu mô cũng như màng các sợi cơ. Ở trâu bò trưởng thành, nếu trong khẩu phần không đủ vitamin A sẽ làm cho da bong vảy và lông thô ráp, nếu thiếu lâu dài sẽ làm cho gia súc sinh sản bị tiêu thai và bê, nghé sơ sinh yếu ớt hoặc đui mù và dễ bị chết ở giai đoạn bú sữa.

Khi gia súc nhai lại được chăn thả trên đồng cỏ thì thường không thấy hiện tượng thiếu vitamin A, nhưng đối với gia súc nuôi nhốt trong chuồng về mùa đông chỉ ăn thức ăn ủ chua, cỏ khô hay ăn khẩu phần có tỷ lệ thức ăn tinh cao, do đó cần bổ sung cỏ tươi hoặc vitamin A vào khẩu phần.   

- Vitamin D: Vitamin D không chỉ tham gia vào quá trình hấp thụ Can xi mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc vận chuyển canxi, phốt pho vào máu và xương và ngược lại.  Khi thiếu Vitamin D gia súc non sẽ mắc bệnh còi xương, thiếu Vitamin D cũng ảnh hưởng rõ rệt đến năng suất của trâu bò.

Nếu trâu bò được chăn thả thường xuyên thì việc tiếp xúc với ánh sáng giúp chúng tự tổng hợp Vitamin D, tuy nhiên trong điều kiện nuôi nhốt cần phải bổ sung để tránh hiện tượng thiếu.   

- Vitamin E: Chức năng của Vitamin E ở động vật là chức năng chống oxy hoá. Mặt khác nó cũng có vai trò quan trọng đến sự phát triển và hoạt động của hệ thống miễn dịch. Bổ sung Vitamin E cho con vật có tác dụng phòng chống được bệnh truyền nhiểm. Ở bò nếu thiếu Vitamin E sẽ dẫn đến hiện tượng thoái hoá cơ, đặc biệt là ở bê khi trở lại đồng cỏ vào đầu mùa xuân. Mặt khác khi thiếu Vitamin E gây nên ảnh hưởng xấu đến sự chuyển hoá sắt.

* Đối với trâu bò hay các động vật nhai lại không cần bổ sung Vitamin nhóm B do chúng có khả năng tự tổng hợp các loại vitamin này.

* Đặc biệt trong sản phẩm Max.2000 chứa 10% cao men bia có nguồn gốc từ bánh men tự nhiên. Được sản xuất bằng sử dụng enzyme nội sinh (enzyme) nội bào và enzyme ngoại sinh để thủy phân, thu được hỗn hợp men phức tạp từ quy trình thủy phân men chứa 18 loại acid amin thiết yếu là nguồn dinh dưỡng quan trọng để thúc đẩy sinh trưởng cho bò và vi sinh vật dạ cỏ bò. Tăng tính ngon miệng cho trâu bò giúp bà con đạt hiệu quả tăng trọng tối ưu nhất.

Thành phần dinh dưỡng trong 100g cao men bia

Test items Value Test items Value Nucleic acid 8% Aspartate 4.65% Dissolution rate 53.4% Threonine 2.43% Total amino acid 37.6% Serine 2.36% Free amino acids 17.8% Glutamic 6.32% Free rate of amino acid 47.3% Glycine 2.21% Total dipeptide 9.68% Alanine 3.04% Tripeptide and tetrapeptide 2.73% Valine 2.86% Gross energy 17.66KJ/g Methionine 0.57% Ca 0.94% Isoleucine 2.38% P 1.25% Leucine 3.65% Ash 7% Tyrosine 1.67% Crude fiber ＜1% Phenylalanine 2.1% Lysine 3.86%

Việc cho ăn thức ăn tinh cần cho bò tập làm quen, cho ăn lượng ít sau tăng dần lên. Lượng thức ăn tinh cho bò vỗ béo, bò từ 21-23 tháng tuổi, trọng lượng bò đạt từ  250-350kg. Cho ăn khoảng 5-7kg/ngày. (cho ăn từ 1,7-2,2%  so với trọng lượng cơ thể bò.

Lượng thức ăn tinh phải ổn định đều trong các ngày và tăng dần theo trọng lượng bò tăng lên.

Phải chia nhỏ lượng thức ăn ra thành nhiều lần trong ngày và đặc biệt trong giai đoạn bò tập làm quen nên ăn ít để tránh hiện tượng bò ăn quá nhiều, thức ăn bị lên men trong dạ cỏ gây hiện tượng chướng hơi dạ cỏ.

Thức ăn đã trộn tuyệt đối không hòa nước cho bò uống, do trong thành phần có ure nếu hòa nước có thể gây ngộ độc ure. Bà con có thể trộn thức ăn với cỏ hoặc thân cây chuối băm nhỏ giúp bò dễ ăn. Nếu thấy thức ăn quá khô có thể vẩy một ít nước sạch, trách thức ăn khô vào đường hô hấp của bò.

Sau khi cho bò ăn thức ăn tinh mới cho bò ăn thức ăn xơ, thô (cỏ, rơm rạ ...). tốt nhất là cỏ xanh, mỗi ngày ăn 10% trọng lượng cơ thể bò, cho bò ăn thỏa mãn. Có thể cho ăn thêm vào ban đêm.

Do bò vỗ béo hoàn toàn nuôi nhốt vì vậy chuồng trại nuôi bò phải thoáng mát vào mùa hè, kín ấm vào mùa đông.  Vào mùa hè tắm chải thường xuyên cho bò.

Một số lưu ý:

- Tẩy giun sán và ký sinh trùng trước khi vỗ béo.

- Thời gian vỗ béo chỉ kéo dài từ 2-2,5 tháng, kết thúc vỗ béo nên bán ngay.

- Tiến hành vỗ béo vào các thời điểm bán bò được giá cao như vào dịp tết nguyên đán.

Hiện nay nuôi bò theo mô hình nông hộ phát triển mạnh nhưng đa phần bà con chỉ nuôi hết giai đoạn sinh trưởng rồi bán, chưa áp dụng kỹ thuật vỗ béo trên. Việc vỗ béo bò có nhiều ưu thế như: thời gian ngắn, đầu tư vừa phải và có thể tận dụng các nguyên liệu sẵn có tại địa phương, kỹ thuật đơn giản giúp bà con mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Chúc bà con chăn nuôi thành công!